Pierwsza Oficerska Szkoła Strzelecka

utworzone przez | 28.01.2020

Pierwsza Oficerska Szkoła Strzelecka pod komendą marszałka Józefa Piłsudskiego powstała w 1913 roku w powiecie limanowskim i mieściła się w budynku dworskim Ludwika Lazara Stróży, który od 1920 roku zajmuje Szkoła Podstawowa obecnie nosząca imię Stanisława Wyspiańskiego. Placówkę szkolącą kadrę dla przyszłych polskich formacji wojskowych ulokowano w Stróży, wszak majątek ten należał do babki Bolesława Wieniawy Długoszowskiego.

W Pierwszej Oficerskiej Szkole Strzeleckiej w Stróży zajęcia odbywały się od lipca do końca sierpnia 1913 roku. Uczestników szkolenia było 90. Wśród nich: Michał Karaszkiewicz – Tokarzewski, Leopold Lis- Kula,, Kazimierz Sosnkowski, Michał Sokolnicki. Uczestników szkoły odwiedził Włodzimierz Tetmajer, który był działaczem konspiracyjnym Polskiej Organizacji Wojskowej. Zakres prowadzonego kursu obejmował zajęcia dotyczące fortyfikacji polowych i materiałów wybuchowych, dzieje wojen i wojskowości, taktykę piechoty. Drugą częścią szkolenia były ćwiczenia w terenie. Zajęcia z musztry i strzelanie z broni ręcznej były prowadzone przez Józefa Piłsudskiego i Kazimierza Sosnkowskiego.


Celem powołania tej szkoły było wykształcenie, wychowanie i wyszkolenie żołnierza , podoficera i oficera dla przyszłego wojska polskiego na wypadek powstania przeciwko Rosji. W regulaminie strzeleckim można było znaleźć jeszcze inny cel, a mianowicie: “W czasie pokoju w żołnierzach należy wyrabiać siłę moralną, panowanie nad sobą i wytrwałość fizyczną”. 
Warunki w jakich odbywał się kurs były twarde i surowe. Dzień zaczynał się o 6 rano, o 8 zaczynały się ćwiczenia, a od 10 wykłady. Ćwiczenia taktyczne odbywały się na wschodnim zboczu Śnieżnicy i Ćwilina oraz między masywami Łopienia i Mogielicy na ich zachodnich zboczach, na terenie wsi Chyszówki. Ważnym wydarzeniem dla wszystkich uczestników szkolenia były, wspólne ćwiczenia z innymi kampaniami strzeleckimi w Nowym Targu i Zakopanym dokąd 15 sierpnia pieszo ze Stróży udali się strzelcy. Po ćwiczeniach wrócili do Stróży. 31 sierpnia 1913 roku w południe wyruszyli strzelcy do Dobrej i stamtąd odjechali pociągiem do Krakowa. Tutaj drogi uczestników szkoły się rozeszły. Jednak po 15 miesiącach w listopadzie 1914 roku powrócili w te okolice, tym razem w szeregach Legionów Polskich. 


8 października 1933roku w dwudziestą rocznicę powstania Pierwszej Oficerskiej Szkoły Strzeleckiej w Stróży na budynku szkoły została wmurowana pamiątkowa tablica. Na uroczystość przybyło dużo gości i liczna grupa absolwentów szkoły. W okresie międzywojennym tablicę traktowano jako ważną narodową pamiątkę. 

W Polsce Ludowej tablica znalazła się na liście pamiątek tępionych przez władzę. Zażądano usunięcia tablicy z budynku szkoły przez sołtysa wsi Macieja Trzópka. Ten odmówił ściągnięcia jej, jednak zabił deskami i zatynkował na szkole. Mimo to ktoś doniósł, że tablica nadal jest na budynku , więc definitywnie usunięto ją rozbijając na 5 kawałków. Wrzucono do pobliskiej rzeczki Stróżanki, skąd wziął je Pan Czesław Nowak i ukrył w stodole. Następnie zabrał kawałki tablicy Franciszek Dudzik, który wykonał specjalne ramo i umieścił w nim kawałki. W 1981 r. została odrestaurowana dzięki staraniom środowisk niepodległościowych z Krakowa, a z woli miejscowego społeczeństwa i za sprawą Towarzystwa im. Józefa Piłsudskiego została przywrócona na budynek szkoły 5 listopada 1989 r.